جشنواره جهانی فیلم فجر اکنون به ایستگاه پایانی خود رسیده است، اما آنچه از این رویداد در ذهن افکار عمومی باقی مانده، نه دستاورد فرهنگی، بلکه مجموعهای از حاشیههای نگرانکننده است. جشنوارهای که قرار بود نمای بیرونی فرهنگ و سینمای ایران در عرصه بینالمللی باشد، امسال با نشانههایی آشکار از بیتوجهی به قانون و آشفتگی مدیریتی همراه شد.
منتقدان فرهنگی معتقدند این رویداد تحت مدیریت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، بهجای نمایش هویت فرهنگی کشور، در عمل ویترینی از ضعف نظارت، بیبرنامگی و بیمسئولیتی بود. ضعف ساختاری جشنواره که از آغاز مورد اعتراض سینماگران و فعالان رسانهای قرار داشت، تنها بخشی از مسئله است.
آنچه این دوره از جشنواره را به یک مسئله ملی تبدیل کرد، انتشار تصاویر متعدد از حضور برخی داوران و مهمانان رسمی بدون رعایت حجاب قانونی در مقابل دوربین رسانههاست؛ موضوعی که موجی از انتقادها را نسبت به عملکرد وزارت ارشاد به دنبال داشت. منتقدان این اتفاق را نه یک خطای فردی، بلکه نشانهای از ناکارآمدی سازوکار نظارتی وزارتخانه میدانند.
اهمیت این مسئله زمانی دوچندان میشود که طبق گزارش روزنامه ایران ارگان رسمی دولت در نشست اخیر رئیسجمهور با اعضای کابینه برای بررسی «وضعیت فاجعهبار حجاب و عفاف»، مسئولیت راهبری و سیاستگذاری این حوزه از وزارت کشور به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی واگذار شده است. این تصمیم در شرایطی اتخاذ شده که به باور بسیاری از کارشناسان، همین وزارتخانه در رویدادهای تحت مدیریت خود، در اعمال ابتداییترین الزامات قانونی با چالش جدی مواجه است.
همین مسئله سبب شده پرسشی جدی در فضای رسانهای و کارشناسی شکل بگیرد: وزارت ارشادی که در مدیریت جشنواره فیلم فجر، نمایشگاههای فرهنگی و رویدادهای هنری با بحران کارآمدی مواجه است، چگونه قرار است مجری اصلی سیاستهای ملی عفاف و حجاب در کشور باشد؟
در این میان، زمزمههای استیضاح وزیر ارشاد، اعتراض چهرههای فرهنگی نسبت به عملکرد این وزارتخانه، گزارشهای نهادهای نظارتی و تأکید صریح رهبر انقلاب درباره وضعیت نگرانکننده حجاب، همگی نشانههایی از عمق بحران مدیریتی در این حوزه است؛ نشانههایی که به گفته منتقدان، در تصمیم اخیر دولت نادیده گرفته شده است.
تحلیلگران دو احتمال را در برابر این تصمیم مطرح میکنند: یا دولت نسبت به واقعیت عملکرد وزارتخانههای خود اشراف دقیق ندارد، یا با وجود هشدارهای مکرر، ارادهای جدی برای اصلاح وضعیت حجاب وجود ندارد و وزارت ارشاد نیز تاکنون برنامه عملیاتی روشنی در این زمینه ارائه نکرده است. /نوبنیاد