با وجود گذشت بیش از یک ماه از اعلام آتشبس در نوار غزه، هنوز شرکتهای حمل و نقل جهانی که قرار است به مسیرهای سنتی خود از طریق تنگه بابالمندب، دریای سرخ و کانال سوئز بازگردند، مردد هستند و با بیاعتمادی زیاد، وضعیت دریایی را تحت نظر دارند.
در حالی که مصر تلاشهای فشردهای برای بازسازی تصویر کانال سوئز به عنوان سریعترین، امنترین و پر سودترین مسیرها انجام میدهد، شاخصهای بینالمللی نشان میدهند که نبرد برای بازسازی اعتماد هنوز به طور واقعی آغاز نشده است؛ چرا که شرکتهای حملونقل بزرگ، از «مرسک» دانمارکی تا «هاباغ لوید» آلمانی، دریای سرخ را به عنوان منطقهای پرخطر و قابل اشتعال در هر لحظه میبینند و نگرانی دارند که هرگونه ناکامی در غزه یا یمن میتواند تهدیدی برای دریای سرخ باشد و هر گونه گامهایی که برای ازسرگیری عبور از این مسیرها برداشته شده است را از بین ببرد.
رئیس «هیئت کانال سوئز»، اسامه ربیع، تأکید کرده است که توافق آتشبس در غزه تأثیر مثبتی بر حرکت کشتیرانی گذاشته و کانال شروع به بازپسگیری بخشی از روند طبیعی خود کرده است. برای تقویت اطمینان بازارهای جهانی، ربیع آمارهای عملکرد قابل توجهی را فاش کرد که نشان میدهد در ماه اکتبر گذشته، بارگیری خالص با افزایش ۱۶.۳ درصدی و درآمدها با افزایش ۱۷.۵ درصدی نسبت به ماه مشابه سال گذشته روبهرو بوده است. این دادهها از سوی هیئت برای نشان دادن این نکته منتشر شد که کانال سوئز هنوز مسیری امن است و قادر به پذیرش حرکت ترافیکی است که اخیراً به دلیل آشوبهای دریای سرخ کاهش یافته است.
با این حال، این شاخصهای مثبت و پیامهای اطمینانبخش صادرشده از سوی قاهره نتوانستهاند بازتاب کافی در میان شرکتهای حملونقل جهانی داشته باشند. در این راستا، سایت دریایی «اسپلش 24/7» سنگاپوری که به پوشش جهانی حملونقل و بنادر اختصاص دارد، هفته گذشته گزارشی بینالمللی منتشر کرد که در آن کارشناسان از شرکتهای «زینیتا»، «SEB» و «آلفالاینر» هشدار دادهاند که از «بازگشت شتابزده» به مسیرهای جنوبی خودداری کنند.
این سایت دریایی تأکید کرده که شرکتهای حملونقل و بیمه به زمان بیشتری نیاز دارند تا اعتماد خود را بازیابی کنند. گزارش به کاهش ۴۵ درصدی حرکت حملونقل در خلیج عدن و کانال سوئز در مقایسه با سال ۲۰۲۳ اشاره کرده و همچنین کاهش بیش از ۵۰ درصدی قیمتهای حملونقل از ابتدای سال را گزارش کرده است.
هنوز تعادل قوا در دریای سرخ مشخص نشده است. پیتر سند، تحلیلگر ارشد در «زینیتا»، که یک پلتفرم اطلاعاتی برای حملونقل دریایی و هوایی است، گفته است که «جزئیات هنوز واضح نیستند و نمیتوان به گفتههای حرکت انصارالله برای تضمین امنیت کارکنان، کشتیها و کالاها اعتماد کرد». او افزود که «شرکتهای حملونقل نیاز به ضمانتهای بیشتری دارند و همینطور برای شرکتهای بیمه».
از سوی دیگر، کارشناس شرکت امنیت دریایی «امبری» گزارش داده که عملیات عبور از تنگه بابالمندب در روزهای اخیر با افزایش مختصری مواجه بوده است؛ به طوری که دو شرکت یونانی عملیات عبور خود را از سر گرفتهاند، در حالی که دیگر شرکتها پس از آنکه قبلاً سیستم شناسایی خودکار (AIS) را پنهان کرده بودند، عملیات عبور علنی انجام میدهند. این کارشناس از «امبری» اشاره کرده که خطرات برای برخی شرکتها به سطح قابل قبولی برگشته است.
از سوی دیگر، کارشناسان امنیت دریایی از ضعف کارایی ائتلاف دریایی تحت رهبری واشنگتن و دیگر ائتلافهای اروپایی خبر میدهند که همه آنها در کنترل نظامی در دریای سرخ ناکام ماندهاند. همین نکته را گزارشهای «مؤسسه دریایی آمریکا» تأیید میکنند که اعلام کردهاند حوادث در دریای سرخ حس کردهاند که این مسیر به «میدان آزمایشی» برای فناوریهای تسلیحاتی جدید تبدیل شده است و نمیتوان به ثبات آن در آینده نزدیک اعتماد کرد. این امر موجب شده که شرکتهای حملونقل تمایل به استفاده از مسیرهای طولانیتر مانند رأسالرجاء الصالح داشته باشند، علیرغم هزینه بالاتر، و این رویکرد به «یک عادت عملیاتی» برای بزرگترین ناوگانهای جهان تبدیل شده است.
در سوی دیگر، تحلیلهای رسانههای رژیم صهیونیستی مانند «یديعوت أحرونوت» و «گلوبس» به همین نکته اشاره کردهاند که محیط منطقهای هنوز قابل انفجار است و تعادل قوا در دریای سرخ هنوز مشخص نشده است، که نگرانیهای جهانی حملونقل را به جای کاهش، افزایش میدهد.
باوجود اینکه آتشبس در غزه تنشها را کاهش داده، اما بحران را پایان نداده است؛ زیرا شرکتهای حملونقل هنوز احساس میکنند که دریای سرخ منطقهای خاکستری است و هرگونه بازگشت بدون تضمینهای امنیتی ریسک بزرگی است که آنها را به نقطه صفر باز میگرداند.
مطالعات یمن/اندیشکده مرصاد